Cách Phòng Trị Bệnh Lem Lép Hạt Trên Cây Lúa Cùng Santari

Bệnh lem lép hạt trên cây lúa là một trong những bệnh hại nguy hiểm, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng hạt gạo. Việc nhận biết sớm, phòng ngừa kịp thời bằng biện pháp sinh học sẽ giúp người trồng lúa hạn chế tối đa thiệt hại và nâng cao hiệu quả canh tác. Bài viết dưới đây của Santari sẽ hướng dẫn bạn cách phòng trị bệnh lem lép hạt trên cây lúa theo hướng hữu cơ – an toàn – bền vững.

1. Tổng quan về bệnh lem lép hạt trên cây lúa

Bệnh lem lép hạt là hiện tượng bệnh lý phổ biến trên cây lúa, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và năng suất vụ mùa. Đây là vấn đề lớn mà người nông dân thường xuyên phải đối mặt trong quá trình canh tác.

1.1 Bệnh lem lép hạt trên cây là gì?

Bệnh lem lép hạt trên cây lúa là tình trạng hạt lúa bị lửng (chỉ có một ít gạo bên trong) hoặc lép hoàn toàn (không có gạo), đồng thời vỏ trấu chuyển màu nâu, đen hoặc xuất hiện các đốm màu bất thường. Hạt bị bệnh thường có màu sậm hơn so với hạt khỏe mạnh, và khi thu hoạch, những hạt này làm giảm đáng kể giá trị thương phẩm của lúa gạo.

Mức độ thiệt hại do bệnh lem lép hạt gây ra có thể lên đến 70% năng suất trong những vụ bị nhiễm nặng. Đặc biệt, bệnh thường xuất hiện mạnh trong những điều kiện thời tiết bất lợi như mưa nhiều, độ ẩm cao và nhiệt độ thấp.

Bệnh lem lép hạt trên lúa (ảnh minh họa)

1.2 Triệu chứng nhận biết bệnh lem lép hạt trên cây lúa

Nhận biết bệnh lem lép hạt trên cây lúa qua các dấu hiệu đặc trưng sau:

• Vỏ trấu chuyển màu sậm từ nâu nhạt đến đen, có thể xuất hiện các vết đốm màu bất thường
• Khi bóp hạt lúa, cảm giác xẹp hoặc rỗng bên trong
• Bông lúa có nhiều hạt lép xen kẽ với hạt phát triển bình thường
• Hạt bị lem đen thường tập trung ở phần đầu hoặc cuối bông lúa
• Bệnh xuất hiện rõ nhất ở giai đoạn từ trổ bông đến chín sữa

Người nông dân có thể nhận biết ruộng lúa bị nhiễm bệnh qua quan sát bông lúa: nếu tỷ lệ hạt sậm màu, xẹp cao thì khả năng đồng ruộng đang bị bệnh lem lép hạt tấn công.

2. Nguyên nhân gây bệnh lem lép hạt trên cây lúa

Để phòng trị hiệu quả bệnh lem lép hạt trên cây lúa, việc hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh là vô cùng quan trọng. Các tác nhân gây bệnh có thể đến từ sinh học và môi trường.

2.1 Tác nhân sinh học

Nấm bệnh là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra bệnh lem lép hạt, bao gồm:

• Alternaria padwickii: Gây vết đốm nâu trên vỏ trấu
• Bipolaris oryzae: Tạo vết đen trên hạt, làm hạt lép
• Pyricularia oryzae: Nấm gây bệnh đạo ôn, cũng ảnh hưởng đến chất lượng hạt
• Fusarium moniliforme: Gây thối hạt và làm hạt bị lép
• Curvularia lunata: Tạo vết đốm đen trên vỏ trấu

Vi khuẩn cũng là tác nhân quan trọng, đặc biệt là Pseudomonas glumae (hay còn gọi là Burkholderia glumae) gây bệnh thối đen hạt lúa. Vi khuẩn này tồn tại trong đất, nước và có thể lây lan từ tàn dư thực vật của vụ trước.

Côn trùng gây hại như nhện gié, bọ xít, rầy nâu và các loài sâu bệnh khác cũng góp phần làm lúa bị lép thông qua hoạt động chích hút nhựa hoặc tấn công trực tiếp vào bông lúa trong giai đoạn đòng trổ.

2.2 Điều kiện khiến bệnh lem lép hạt lúa phát triển mạnh

Ngoài tác nhân sinh học, các yếu tố môi trường và kỹ thuật canh tác cũng ảnh hưởng đến sự phát triển của bệnh lem lép hạt trên cây lúa:

• Thời tiết bất lợi: Mưa nhiều, độ ẩm không khí cao (trên 80%), thiếu ánh sáng tạo điều kiện thuận lợi cho nấm và vi khuẩn phát triển
• Đất trồng: Ruộng nhiễm phèn, mặn hoặc đất nghèo dinh dưỡng làm suy giảm sức đề kháng của cây
• Kỹ thuật canh tác không phù hợp: Gieo/cấy quá dày, bón phân mất cân đối (đặc biệt là thừa đạm), tưới nước không hợp lý
• Quản lý cỏ dại kém: Cỏ dại xung quanh ruộng lúa có thể là ký chủ phụ mang mầm bệnh

Nhiều nông dân còn chủ quan, không xử lý hạt giống trước khi gieo hoặc không vệ sinh đồng ruộng sau mỗi vụ, vô tình tạo điều kiện cho mầm bệnh tồn tại và phát triển.

3. Ảnh hưởng của bệnh lem lép hạt đến sản xuất lúa

Hiểu rõ tác động thực tế của bệnh lem lép hạt trên cây lúa giúp người nông dân nhận thức đúng mức độ nghiêm trọng của vấn đề, từ đó có biện pháp phòng trị kịp thời.

3.1 Tác động đến năng suất và chất lượng hạt lúa

Bệnh lem lép hạt gây ra những thiệt hại đáng kể:

• Giảm năng suất nghiêm trọng: Tùy theo mức độ nhiễm bệnh, năng suất có thể giảm từ 30% đến 70%, thậm chí cao hơn trong trường hợp nghiêm trọng
• Suy giảm chất lượng gạo: Hạt gạo thu được từ ruộng bị bệnh có tỷ lệ gạo lứt thấp, tỷ lệ tấm cao, màu sắc không đẹp
• Giảm giá trị thương phẩm: Gạo từ ruộng bị bệnh thường không đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, giá bán thấp hơn
• Ảnh hưởng đến vụ sau: Nếu không xử lý tốt, mầm bệnh có thể tồn tại trong đất và tàn dư thực vật, tiếp tục gây hại cho vụ sau

Đặc biệt, ở những vùng canh tác lúa chất lượng cao, thiệt hại kinh tế do bệnh gây ra còn lớn hơn nhiều vì yêu cầu về ngoại quan và chất lượng hạt gạo rất cao.

3.2 Thách thức kiểm soát bệnh lem lép hạt trên lúa

Trong canh tác lúa thông thường, bệnh lem lép hạt trên cây lúa vẫn là một trong những vấn đề khó kiểm soát, đặc biệt trong điều kiện thời tiết bất lợi. Một số thách thức người trồng thường gặp bao gồm:

• Lạm dụng hóa học: Việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật không đúng cách có thể gây kháng thuốc, làm giảm hiệu quả phòng trị bệnh.
• Bệnh phát triển mạnh khi thời tiết ẩm ướt: Độ ẩm cao, mưa kéo dài trong giai đoạn trổ bông – chín sữa tạo điều kiện cho nấm và vi khuẩn phát sinh nhanh.
• Côn trùng chích hút khó kiểm soát: Các loài như nhện gié, rầy nâu, bọ xít... vừa gây hại vừa là tác nhân lan truyền mầm bệnh.
• Canh tác dày và bón phân không cân đối: Gieo cấy dày, bón thừa đạm, thiếu kali làm cây yếu, bông lúa dễ bị lép.
• Thiếu cập nhật kỹ thuật mới: Nhiều bà con chưa tiếp cận được các giải pháp tích hợp như dùng chế phẩm sinh học, cải tiến thủy lợi hay xử lý giống đúng cách.

Để kiểm soát bệnh hiệu quả, bà con cần kết hợp biện pháp canh tác hợp lý, sử dụng thuốc và chế phẩm đúng kỹ thuật, đồng thời theo dõi sát diễn biến bệnh hại trong từng vụ.

4. Phòng trừ bệnh lem lép hạt trên lúa

Để kiểm soát bệnh lem lép hạt trên cây lúa một cách hiệu quả, cần áp dụng tổng hợp các biện pháp phòng ngừa và điều trị, đặc biệt hướng đến giải pháp an toàn, bền vững.

4.1 Cách ngăn ngừa lem lép hạt từ đầu vụ

Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh, đặc biệt trong sản xuất hữu cơ. Dưới đây là các biện pháp phòng ngừa hiệu quả:

• Chọn giống kháng bệnh: Ưu tiên sử dụng các giống lúa có khả năng kháng nấm, vi khuẩn gây lem lép. Tham khảo ý kiến từ các trung tâm giống địa phương để lựa chọn giống phù hợp với điều kiện canh tác.
• Xử lý hạt giống:
  • Ngâm hạt trong nước ấm 52-54°C trong 15 phút
  • Sử dụng chế phẩm sinh học có chứa vi khuẩn đối kháng như Bacillus subtilis, Trichoderma spp.
  • Phơi hạt giống dưới nắng nhẹ trước khi gieo
• Vệ sinh đồng ruộng:
  • Dọn sạch tàn dư thực vật sau mỗi vụ thu hoạch
  • Quản lý cỏ dại trong và xung quanh ruộng lúa
  • Xử lý đất bằng các chế phẩm vi sinh có lợi trước khi gieo trồng
• Bón phân cân đối:
  • Hạn chế bón thừa đạm, đặc biệt trong giai đoạn đòng trổ: 16-16-8, 20-20-15
  • Kết hợp phân hữu cơ và vi sinh để tăng sức đề kháng cho cây
  • Bổ sung silic giúp vỏ trấu cứng cáp, hạn chế nấm bệnh xâm nhập
• Quản lý thủy lợi hợp lý:
  • Không để ruộng quá ngập nước trong thời gian dài
  • Đảm bảo hệ thống thoát nước tốt, đặc biệt trong mùa mưa
  • Áp dụng kỹ thuật tưới ngắt quãng để hạn chế độ ẩm cao kéo dài

4.2 Giải pháp xử lý bệnh lem lép hạt khi lúa đã bị nhiễm

Khi bệnh lem lép hạt trên cây lúa đã xuất hiện, cần nhanh chóng áp dụng các biện pháp sau để hạn chế thiệt hại:

• Xử lý sinh học:
  • Phun chế phẩm sinh học có chứa nấm đối kháng Trichoderma, vi khuẩn Bacillus, Pseudomonas
  • Sử dụng chiết xuất thực vật như tỏi, gừng, nghệ, neem có tác dụng kháng nấm, kháng khuẩn tự nhiên
  • Phun theo liều lượng khuyến cáo và đúng thời điểm (thường là giai đoạn làm đòng và trổ bông)
• Xử lý hóa học
  • Propiconazole, Tebuconazole: Hiệu quả với nấm Bipolaris, Fusarium, Curvularia.
  • Tricyclazole: Chuyên dùng phòng bệnh đạo ôn ảnh hưởng đến hạt.
  • Chlorothalonil, Mancozeb: Diệt nấm phổ rộng, thường dùng phối hợp.
• Kasugamycin hoặc Streptomycin: Phòng trị vi khuẩn Pseudomonas glumae gây thối đen hạt.

4.3 THUỐC TRỪ BỆNH LONGANVIN GOLD 150SC HIỆU SANVIL SUPER SC

• Thành phần: Difenoconazole – 100 g/l , Hexaconazole – 50 g/l
• Công dụng chính: Hạn chế lem lép hạt trên lúa tới 95%.
• Công dụng thêm: Giúp cây sinh trưởng đồng đều, chắc khỏe, cho năng suất cao
• Liều dùng: pha 450ml cho với 300-400l lít  nước, phun giai đoạn trổ lẹt xẹt

Để mua sản phẩm thuốc trừ bệnh LONGANVIN GOLD 150SC hãy liên hệ ngay Santari để được tư vấn mức giá tốt nhất. Áp dụng đúng và đủ các biện pháp trên sẽ giúp kiểm soát hiệu quả bệnh lem lép hạt trên cây lúa, đồng thời duy trì tính bền vững của hệ thống canh tác. 

Bệnh lem lép hạt trên cây lúa gây ảnh hưởng lớn đến năng suất và chất lượng lúa. Tuy nhiên, nếu áp dụng đúng kỹ thuật như chọn giống phù hợp, xử lý hạt giống, bón phân cân đối và quản lý sâu bệnh hiệu quả, bà con hoàn toàn có thể kiểm soát được bệnh.

VTNN Santari sẵn sàng đồng hành cùng nông dân với các giải pháp kỹ thuật và sản phẩm hỗ trợ phòng trị bệnh lem lép hạt, giúp bảo vệ mùa màng và nâng cao hiệu quả sản xuất.

LIÊN HỆ MUA HÀNG TẠI CTY TNHH SANTARI:

• Tư vấn sản phẩm: 0904.394.655 / 0903.175.183
• Tư vấn kỹ thuật: 0903175183
• Hotline CSKH: 0789917927
• Địa chỉ: 285 Nguyễn Kim Cương, Ấp 7A, xã Tân Thạnh Đông, huyện Củ Chi, TPHCM
• Email: Santarivietnam@gmail.com 
• Fanpage chính Santari: facebook.com/santarivietnam